Өмүр бою соттолгон адамдын бутун ампутация кылышкан. Кыргызстандын Акыйкатчысы аны дарылоону камсыздоону талап кылды

25-август 2023

КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева тиешелүү мамлекеттик органдардан өмүр бою абакка кесилген А. С.нын укуктарынын сакталышын камсыздоону жана ага дарыланууга жана текшерүүлөрдү жүргүзүүгө мүмкүндүк берүүнү талап кылды. Буга чейин анын бутун ампутация кылышкан жана жакындарынын айтымында, ага кайрадан дарылануу керек болуп жатат.
Соттолгон жарандын тууганы бир аз күн мурда Акыйкатчынын жеке кабыл алуусунда болгон. Ал №31 түзөтүүчү-дарылануучу мекемесинде жаткан жакынынын өмүрү үчүн кооптонуп жатканын билдирип, аны Улуттук хирургиялык борборго которууга көмөк сураган.
Белгилей кетсек, А. С. 2023-жылдын 13-июлунда “экинчи типтеги кант диабети” деген диагноз менен №31 түзөтүүчү-дарылануучу мекемесине ден соолугун текшерүүгө жана дарыланууга жаткырылган.
2023-жылдын 24-июлунда анын тууганы  Акыйкатчы институтуна кайрылып, абакта жаткан бейтаптын бутуна операция жасоого мүмкүндүк берилбей жатканын айткан. Ошол эле күну институттун кызматкерлери №31 мекемеге барышкан. Аталган жаран мекеме анын сол бутун ампутациялай турган операцияга тоскоолдук кылып жатканына даттанган.
Акыйкатчы институтунун кызматкерлери мекеменин жетекчилиги менен  Улуттук хирургия борборунда операция кылууга мүмкүндүк берүү зарылдыгы жөнүндө сүйлөшкөн.
25-июлда соттолуучуну текшерүүдөн өткөрүшүп жана ошол эле күнү Улуттук хирургиялык борбордон ага операция жасалган.
28-июлда аталган жарандын тууганы кайрадан Акыйкатчы институтуна кайрылып, №31 түзөтүүчү дарылоо мекемесинин кызматкерлерине даттанган, кайрылуусунда ал аталган кызматкерлердин айынан тууганынын буту кесилгенин, анткени өз маалында карап, текшербей коюшканын көрсөткөн.
9-августта ошол эле адам Акыйкатчы институтуна кайрадан өтүнүч менен кайрылып, бул ирет тууганын Улуттук хирургиялык борборго жаткырууга көмөк берүүнү сурап кайрылган.
Соттолгон жарандын тууганынын баардык арыздары боюнча Акыйкатчы институту-тиешелүү мамлекеттик органдарга - атайын прокуратурага, Саламаттык сактоо министрлигие, Жаза аткаруу кызматына кайрылды.
Жаза аткаруу кызматынан абакта жаткан жаранды кан-тамырлар боюнча хирург көрүп чыкканын жана экинчи бутуна операция жасоо керек деген бүтүм чыгарып бергенин маалымдашты.
Акыйкатчы институту Жаза аткаруу кызматы менен Саламаттык сактоо министрлигине абакта жаткан жарандын укуктарын сактоону камсыз кылуу талабы менен кайрылды. Бирок  соттолгон адамга учурда  Улуттук хирургия борборунан текшерүүдөн өтүүгө жана дарыланууга мүмкүндүк берише элек.

Кыргызстан жана Россиянын Акыйкатчылары мигранттардын маселелерин чечишет

24-август 2023

Москвада КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева жана Россиянын адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлү Татьяна Москалькова Россиядагы кыргыз диаспорасынын өкүлдөрү менен жолугушуу өткөрүштү.

Жолугушуу Россиядагы Кыргызстандын элчилигинин имаратында өттү. Анда эки өлкөнүн Акыйкатчылары жарандарды биргелешип кабыл алышты. Мындан тышкары Россияда жүргөн Кыргызстандын жарандарына КРнын элчилигинин өкүлдөрү, ошондой эле Россиянын адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлүнүн аппаратынын кызматкерлери юридикалык кеп-кеңештерди беришти.

Джамиля Джаманбаева Россияда Кыргызстандын абдан көп жарандары жашап, эмгектенип жатышканын жана КРнын Акыйкатчы институту үчүн алардын укуктарын камсыздоого колдоо көрсөтүү - артыкчылыктуу багыттардын бири экенин белгиледи.

“Белгилүү болгондой, диаспоралар адам укуктарынын бузулушуна байланышкан маселелерди билүүгө жана аларды чечүүгө жардам берүүдө абдан чоң роль ойнойт.  

Дал ушул сиздердин Россиядагы биздин мекендештерибиз менен активдүү иш алып барышыңыздардын жана бизге, Россиянын бийлик органдарына ыкчам эскертүүлөрүңүздүн натыйжасында айрым көйгөйлөрдү чечип, адам укуктарын коргоого мүмкүн болууда.

Россиянын аймагында Кыргызстандын жарандарды бет келишип жаткан бир катар жагдайлар, мисалы, жашаган жери боюнча миграциялык каттоого туруу, үй-бүлө мүчөлөрүнө Милдеттүү медициналык камсыздандыруу (ММК) полисин алуу, “кара тизмеге” кирип калгандарга мунапыс алуу, Россиянын мектептерине эмгек мигранттарынын балдарды киргизүү, эмгек укуктары, айрым учурларда - орой мамилеге кабылуу жана башка ушуга окшогон жагдайлар бар. Биз албетте, жогоруда аталган маселелерди чечүү убакытты, ошондой эле Россиянын башка мамлекеттик органдарынын активдүү өз ара биргелешип иш алып баруусун талап кылаарын түшүнөбүз. Жана биз тараптан да адам укуктары маселелерин илгерилетүү боюнча болгон күч-аракетибизди жумшайбыз”,-деп айтты Джаманбаева.

Джамиля Джаманбаева Россиянын адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлү менен биргеликте кыргызстандык мигранттардын маселелерин чечүүнүн алгоритмдерин иштеп чыгууну баштаганын белгилеп өттү.

“Мисалы, Россиянын адам укуктары боюнча ыйгарым укуктуу өкүлүнүн биздин институт менен биргелешкен иш-аракетинин натыйжасында протоколдун долбоору иштелип чыкты, анда 2024-жылдын соңуна чейинки пландарыбыз көрсөтүлгөн. Аталган документтин аткарылышы биздин өлкөлөрдөгү адам укуктарынын сакталышына оң таасирин берээрине мен бекем ишенем”,-деп айтты Акыйкатчы.

Москалькова кыргыз диаспораларды тарабынан айтылган мигранттардын көйгөйлөрү Россиянын мамлекеттик органдарынын өкүлдөрү менен талкууланып жана чечиле турганын билдирди.  

“Ыйгарым укуктуу өкүлдүн башкы тапшырмаларынын бири - адамдар менен пикир алышуу. Эмгек мигранттарын укуктарына кепилдиктерди жогорулатуу биздин коомго башка мамлекеттердин интеграцияланышына мүмкүндүк түзүп жана алардын жумушчу жана ишкер катары потенциалдарын бекемдейт деп ишенем”,-деди Москалькова.

Бейтаптар ВИЧ борбору менен коомдук саламаттыкты сактоо институтун бириктирүүгө каршы болуп Акыйкатчыга кайрылышты

17-август 2023

КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева Саламаттык сактоо министрлигинен ВИЧ жана гепатит оорусу менен жашаган кыргызстандык жарандардын укуктарын жана кызыкчылыктарын сактоону камсыз кылууну талап кылды.

3-августта КРнын Акыйкатчы институтуна “ВИЧ менен жашаган аялдардын өлкөдөгү тармагы” жана “Гепатит менен күрөшүү” коомдук уюмдарынын өкүлдөрү кайрылышкан. Алар Вирустук гепатит жана ВИЧти көзөмөлдөө боюнча республикалык борбордун Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтуна бириктирилишине байланыштуу КРнын Саламаттык сактоо министрлигинин позициясына макул эместиктерин билдиришкен.

Коомдук уюмдардын өкүлдөрү Саламаттык сактоо министрлигине бир нече ирээт аталган мекемелерди бириктирбөө өтүнүчү менен кайрылышкан, анткени бул ВИЧ жана гепатит менен жашаган жарандардын укуктарынын бузулушуна алып келиши мүмкүн. Алар берген маалыматка таянсак, функционалга ылайык, жогоруда аталган эки мекеме биргелешип иш алып бара албайт.

Белгилей кетсек, 21-июлда аталган коомдук уюмдардын өкүлдөрү Вирустук гепатит жана ВИЧти көзөмөлдөө боюнча республикалык борборун Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтуна кошпоону талап кылып митингге чыгышкан.

Кийинчерээк, 27-июлда Саламаттык сактоо министрлиги бири-бирине кошулбай турганын маалымдаган.

Бирок ВИЧ жана гепатит менен ооруган адамдардын коомчулугунун өкүлдөрүнүн айткандарына таянсак, Саламаттык сактоо министрлиги эки мекемени бириктирүү жөнүндө буйрукту кайра артка кайтарган эмес.

Акыйкатчы институту КРнын Саламаттык сактоо министрлигине бул маселе боюнча расмий билдирме жөнөткөн.

11-августта Саламаттык сактоо министринин орун басары жообун берип, эки мекемени бириктирүү боюнча чечим өкмөттүн программасына ылайык кабыл алынганы айтылат.

Саламаттык сактоо министрлигинин жообу:

“Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтун түзүү КРнын өкмөтүнүн 2018-жылдын 20-декабрындагы № 600 “Саламаттыгы чың адам - гүлдөгөн өлкө” деп аталган 2019-2030-жылдар үчүн калктын саламаттыгын коргоо жана саламаттыкты сактоо системасын өнүктүрүү боюнча мамлекеттик Программасын аткаруунун негизинде болгон. Ооруларды алдын алуу, эпидемиологиялык көзөмөл, саламаттыкты сактоо жана чыңдоо боюнча тейлөөлөрдү жакшыртууну камсыздоо жана анын негизги функцияларын кеңейтүү менен коомдук саламаттыкты сактоо кызматын жаңылоо керек.

КРнын Министрлер кабинетинин 2023-жылдын 7-июлундагы № 340 токтомун аткаруу менен Саламаттык сактоо министрлиги Коомдук саламаттыкты сактоо улуттук институтунун жетекчилигин КРнын юстиция органдарында мыйзамдарда каралган мөөнөттүн аралыгында кайра каттоодон өткөрүүнү милдеттендирген. Саламаттык сактоо министринин тиешелүү буйругу 2023-жылдын 20-июлунда № 875 номери менен кабыл алынган”,-деп айтылат министрдин орун басарынын расмий жообунда.

КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева КРнын Саламаттыкты сактоо министрлигинин жетекчилигине кайрылат жана ВИЧ, гепатит менен жашаган тараптардын укуктарын сактоону камсыз кылууну талап кылат.

Акыйкатчы институту Кыргыз Республикасында ВИЧ жана гепатит менен жашаган жарандардын кызыкчылыктары менен укуктарынын бузулушуна жол бербөө максатында мониторинг жүргүзүүнү улантат.