КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева 27-сентябрда Ош областында жана Ош шаарында иш сапары менен болду.
Акыйкатчы Ош областындагы Президенттин ыйгарым укуктуу өкүлү Элчибек Джантаев, ошондой эле укук коргоо жана прокуратура органдарынын областтык жана шаардык бөлүмдөрүнүн жетекчилери менен жолугушту.
Жолугушууларда адам укуктарын сактоону камсыз кылуу боюнча кечиктирилгиз чараларды кабыл алуунун маанилүү экени тууралуу сөз болду.
Негизинен шаарда ала качуу көбөйгөнү маалымдалууда, бирок бул маалыматтарды текшерген учурда кыздар өз ыктыяры менен никеге турушканын билдиришүүдө.
Андан кийин областтык администрациянын залында Акыйкатчы областтын тургундары менен жолугушту. Жолугушууга 250дөн ашык адам келди, айрымдарына орундар жетишпей, жыйналышка тик туруп катышууга туура келди.
Акыйкатчы менен жолугушууга областтык укук коргоо, прокуратура органдарынын, жергиликтүү жана мамлекеттик бийлик органдарынын жетекчилери катышты. Акыйкатчы жарандардын арыз-даттанууларын угуп, жеринде мамлекеттик органдардан жарандардын укуктарын сактоону камсыз кылууну талап кылды.
Тургундар алардын жер үлүштөрү, медициналык, социалдык тейлөө алуу, паспорт алуудаукуктары бузулганын айтып даттанышты.
69 жаштагы аял Акыйкатчыга анын укугун коргоп берүү өтүнүчү менен кайрылды, анткени анын көп кыйынчылыктар менен салган үйүн соттун чечими менен бузуп салышып, болгону бир бөлмөсүн гана калтырышкан.
“Мен 10 жыл мурда Ош шаарынан участок алып, ал жерге үй салгам. Менин бул участокко “кызыл китебим” бар болчу, андан кийин сотко чакырышып аталган участокко башка адам ээ экенин айтышты. Самарбек аттуу киши аларга ушул участокту сатып жиберген экен. Биз соттоштук, сот бизге каршы чечим чыгарды. Самарбектин аракетинен жабыркаган он киши бар экен, баарыбыз адилетикке жетпей жатабыз, анткени ал күч органдарында иштейт”,-деп арызданды аял.
Ошондой эле Акыйкатчыга КРнын жарандыгы берилбей жаткандыктан улам социалдык тейлөө албай жатышкан этникалык кыргыздар кайрылышты.
Майлуу-Суунун тургуну Акыйкатчыга төмөнкү жагдайды айтып көмөк сурады. Анын баласын улуураак балдар уруп салышкан, ал эми дарыгерлер зарыл болгон жардамды беришкен эмес. Баланы Ошко башка дарыгерлерге алып барышкан. Ошого карабай керектүү жардам ала алышкан эмес.
“Менин баламдын укугун коргоп берүүнү өтүнөм”,-деди аял.
Акыйкатчы баланын медициналык тейлөө алууга карата укуктарын сактоону камсыздоону талап кылды.
Ош областындагы ыйгарым укуктуу өкүлдүн орун басары Рустам Орозбеков балага зарыл болгон жардам берилерин айтып жооп кылды.
Мындан тышкары дагы бир аял баласынын укуктарын коргоп берүүнү өтүнүп Акыйкатчыдан жардам сурады.
Анын айтымында, жарандык жолдошу баланын атасы экенин мойнуна албай жана алимент төлөөдөн баш тартып жатат.
“Ал балага көмөк бербейт жана “менин балам эмес” деп жатат. Ал эми ДНК текшертүүгө менин акчам жок”,-деп ыйлады аял.
Акыйкатчы баланын укуктарын сактоону мамлекеттик органдарга тапшырды.
Мындан тышкары Акыйкатчыга кургак учук ооруканасынын бухгалтери кайрылды. Ал соттун чечими менен келсе да, жумушка киргизбей жатышканын айтты.
“2018-жылы декретке чыккам, декреттик өргүүдөн кийин жумушума кайтып келейин дедим. Бирок директор ар кандай шылтоолорду айтып жатат. Андан кийин ал мага карата арыз жазды. Мен сот аркылуу укугумду коргодум. Бирок директор соттун чечиминда аткарбай жатат”,-деп нааразы болду аял.
Акыйкатчы жарандардын укуктарын коргоону камсыздоо боюнча баардык чаралар кабыл алынаарын белгилеп өттү.
КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмен) Джамиля Джаманбаева Министрлер кабинетинин башчысын, Жогорку сотту, Башкы прокурорду мурдагы күйөөсү мыкаачылык менен бетин кескилеген аялдын укуктарын сактоону камсыз кылууга жоопкер болгон кызмат адамдарына чара колдонууга чакырат.
Сокулук районунун Селекция айылында болгон үрөй учурган кылмыш - аялдын укугунун өтө оор, болуп көрбөгөндөй бузулган жагдайы болуп саналат.
“Аял бир нече ирет укук коргоо органдарына кайрылып жана мурдагы жолдошу зордуктаганы жөнүндө маалымдаган, ал көмөк, коргоо сураган, бирок ошого карабай өтө оор кылмышка айыпталуучуну үч жылдык мөөнөткө пробация колдонуу менен эркиндикке чыгарып жиберишкен. Сот органдарынын, укук коргоо органдарынын жетекчилиги төбө чачты тик тургузган оор кылмышка жол берген кызмат адамдарына карата катаал чараларды токтоосуз кабыл алууга милдеттүү. Аталган органдардын өздөрүнүн аракетсиздиги, кайдигерлиги менен үрөй учурган кылмышка жол берген ар бир кызматкери жаза алышы керек”,-деп белгиледи Акыйкатчы.
24-сентябрда Джамиля Джаманбаева ооруканага барып, жабырлануучунун абалы менен таанышты.
“Балдарынын энесине мындай мыкаачылык менен кылмыш жасаганы үчүн ал эң оор жаза алыш керек”,-деди Акыйкатчы.
Акыйкатчы палатада жабырлануучунун бир тууганы менен сүйлөштү.
Аял жашы жете элек балдарынын жан дүйнөсүнүн абалына кабатыр болуп жатат - кичүү уулу бул кылмыштын күбөсү болгон. Аларга тез арада психологиялык көмөк зарыл.
Аялдын бир тууганы Акыйкатчыга башка жагдайлар тууралуу дагы айтып берди. Мурдагы жолдошу аялдын кулагын жана мурдун кескенден кийин, бетин да бир нече ирет кескилеген.
Жабырлануучу ооруканада психологиялык көмөк алууда.
“Акыйкатчы институту жабырлануучуга жана анын балдарына зарыл болгон жардамды көрсөтөт”,- деп билдирди Акыйкатчы.
КРнын Акыйкатчы (Омбудсмен) институту мамлекеттик жарандык кызматтын башкы жана улук административдик кызматтарынын кадрлар резервине киргизүү үчүн ачык конкурс жарыялайт.
Конкурсту өткөрүүнүн мезгили: 2023-жылдын 22-сентябрынан 2-октябрына чейин.
Конкурстка катышуу үчүн документтерди төмөнкү дарек боюнча алып келүү керек: Бишкек шаары, Тыныстанов көчөсү, 120, каб. № 207, тел.: (0312) 66-32-97.
Ибраим Нуракун уулу КРнын Акыйкатчысы (Омбудсмени) Джамиля Джаманбаеванын кеңешчиси болуп дайындалды.
Тиешелүү буйрукка 18-сентябрда кол коюлган.
Белгилей кетсек, Ибраим Нуракун улуу буга чейин Жогорку Соттун башчысынын кеңешчиси кызматында иштеген, көп жылдар бою Жогорку Кеңештин басма сөз кызматын жетектеп келген. Улуу Британиянын BBC телерадиоберүү корпорациясынын продюсери, атайын кабарчысы жана журналистти болуп иштеген. Ошондой эле Ибраим Нуракун уулу “Борбор Азиядагы Медиафонд” коомдук фондунун негиздөөчүсү болуп саналат, депутаттар жана мамлекеттик органдар үчүн ЖМК жана коомчулук менен байланышуу жана коммуникация боюнча тренингдерди өткөрүп келет.
“Ибраим Нуракун уулунун Жогорку Кеңеште иштеген зор тажрыйбасы, ошондой эле өлкөдөгү жагдайларга карата объективдүү көз карашы адам укуктарын коргоого багытталган Акыйкатчы институтунун өнүгүүсүнө көмөк берет”,-деп белгиледи Акыйкатчы.